Verantwoording nemen

Hoe word je een speler, in plaats van een toeschouwer?

(Stap in de arena als je durft! Neem je verantwoordelijkheid)

Je leven zoals het er nu uitziet is een gevolg van alle keuzes die je hebt gemaakt en die je niet hebt gemaakt.

BAM – In your face…

Ja, echt niet….
Jij hebt makkelijk praten
Alsof het leven maakbaar is
Ja, maar ik kan er niets aan doen…
Ken jij mijn leidinggevende nog niet (die ik overigens meestal wel ken)
Ken jij mijn partner nog niet (wat vaak ook zo is)
Wat een spiriwiri bullshit
Zeg dat maar tegen mijn partner met clusterhoofdpijn…

Een paar reacties van deelnemers tijdens een training. Of varianten daarop. Niet gek. Verantwoordelijkheid nemen is ook wel een dingetje. Vind ik. Valt vaak niet mee. Om echt verantwoording te nemen voor alles waar je mee te dealen hebt.

 Verantwoording nemen: waar hebben we het dan over?

Verantwoording nemen is ook zo’n container-begrip. Iedereen heeft er wel een beeld bij. Wel vaak een heel divers beeld.

• Afspraken nakomen
• Geen excuses meer verzinnen
• Focus op dat wat je wel kan beïnvloeden
• Elkaar aanspreken
• Initiatieven nemen
• Niet je frustraties ongelimiteerd uitleven
• Doen wat nodig is om iets te bereiken
• Aanspreekbaar zijn
• Verdragen dat het niet altijd gaat zoals jij wilt
• In oplossingen denken

Voor mij is de essentie: kiezen en de consequenties aanvaarden.  Ouch! Die consequenties krijg je er namelijk gratis bij. Positief en negatief. Dat maakt waarom we het soms zo spannend vinden om keuzes te maken. We willen de negatieve consequenties niet. Of we kunnen ze niet overzien. Of we hopen dat de situatie vanzelf verandert. Niet kiezen is overigens ook een keuze. Prima. Alle begrip. Even goede vrienden. Maar dan moet je niet zeuren over de consequenties. We kennen allemaal die collega die moppert over zijn manager die het niet snapt. Dat er weer eens een besluit is genomen waar hij het niet mee eens is. En die college grijpt elke gelegenheid aan om dit te delen met de rest van de organisatie of aan ieder ander die luisteren wil. Maar ervoor kiest (bewust of onbewust) om hierover niet constructief met zijn manager in gesprek te gaan. Of te aanvaarden dat het management blijkbaar een andere (vaak weloverwogen) keuze heeft gemaakt. En vervolgens is hij verbolgen dat hij gepasseerd wordt voor een promotie. En dan begint de cyclus weer van voor af aan. Mopper de mopper de mopper…..

Hoe herken je of je verantwoording neemt of niet? Bij jezelf of bij je collega of bij je partner…

 Als je merkt dat je een houten reet hebt, van het zitten op de tribune. Huh?

Als jij denkt dat je gekkies in je omgeving hebt. Als je jezelf betrapt op gedachtes: Ben ik nu zo slim of zijn zij zo dom? Als je merkt dat je piekert over je manager die je niet respectvol behandelt. Als jouw collega veel klaagt over die leverancier die zich niet aan afspraken houdt en jij denkt nu weet ik het wel!  Als je merkt dat een ander jou steeds voor het karretje spant. Als je dingen doet, omdat je bang bent voor een negatieve beoordeling. Als je toegeeft, omdat je anders weer 3 dagen ruzie hebt. Als jij je zorgen maakt of je volgend jaar nog wel voldoende opdrachten weet te verkopen, maar niet in actie komt. Als je…..

Kortom: alles waar we last van hebben. Over klagen. Over piekeren. Proberen te vermijden. Ons zorgen over maken. Ruzie over maken. De schuld bij de ander neerleggen. Ons kop voor in het zand steken. Weigeren te aanvaarden. Afbranden. Veroordelen. Zonder er iets aan te doen.

Dan is het o zo verleidelijk om op de tribune te gaan zitten. En commentaar te leveren. Lekker vanaf de zijlijn van alles vinden, zonder zelf in beweging te komen. Toeschouwer zijn. 1 van die 15 miljoen bondscoaches. Een toeschouwer zet zichzelf buiten spel. En er is altijd wel een reden of excuus om niets te hoeven ondernemen door naar anderen of omstandigheden te wijzen. Lekker veilig en comfortabel. Denk je. Maar o zo onmachtig. En zelf-ondermijnend. Knapt niemand van op.

Een goed getrainde toeschouwer kan alleen maar de gevolgen ondergaan, want hij staat buiten spel; Is reactief en neemt een afwachtende houding aan; Focust op dingen die hij niet kan beïnvloeden; Voelt zich slachtoffer van de omstandigheden. Doet pogingen om eigen incompetentie te verhullen; Legt de schuld buiten zichzelf; Bekritiseerd de speler om zichzelf sterker te voelen; Leeft vooral in het verleden en in de toekomst. Get the picture? Ben jij natuurlijk niet. Maar je kent ze wel.

Wat heeft dit nu met verantwoordelijkheid nemen te maken?

Alles! Wees een speler. Neem het heft in eigen hand. Dat kan alleen als jij je realiseert dat jij een aandeel hebt in het spel. En zodoende de uitkomst van het spel kan beïnvloeden. Door je te richten op dat wat je wel kan beïnvloeden. Door trouw te blijven aan jezelf. Door bespreekbaar te maken waar je tegenaan loopt. Door weg te gaan uit een uitzichtloze situatie. Door je moppergedrag om te zetten naar constructieve actie.  Door de realiteit onder ogen te zien en te aanvaarden. Een speler leeft volgens zijn eigen waarden en normen en accepteert daarmee makkelijker de consequenties van zijn of haar keuzes.

Wees je eigen held! Stap die arena in, als je durft!

Haal je kop uit het zand. Waanzin is hopen op andere resultaten, terwijl je dezelfde dingen blijft doen. Ga van de tribune af. Stap die arena in. Juist in die situaties waarin je merkt dat je je onmachtig voelt. Waarin je merkt dat je minder effectief bent dat dat je zou willen zijn. Situaties die je afhouden van je beste versie. Van de doelen die je wilt bereiken. Wees de HELD! Dat vraagt moed! Want je bent niet voor niets op de tribune gaan zitten. Zoek voor jezelf naar manieren om het spel te beïnvloeden, zonder het mes in te lopen of jezelf onnodig te verwonden. Zorg wel goed voor jezelf. We hebben het niet voor niets over een arena.

Hoe dan?

Neem de situatie in gedachten waarin je meer speler wilt zijn, dan je nu bent.

• Herkennen: Welke gedachten en gevoelens zorgen ervoor dat je in tribune gedrag vervalt. Hoe eerlijk durf je naar jezelf te kijken? Aan de andere kant. Hoe mild kan je naar jezelf zijn over je huidige gedrag? Wie zijn wel de spelers? Wat is het speelveld? Wat zou je willen bereiken? Welke positie zou je willen spelen?
• Exploreren: Hoe zou je de volgende keer anders kunnen reageren in soortgelijke situaties? Hoe doen anderen dat? Wat heb je al eerder geprobeerd? Welke verschillende opties kan je bedenken? Wie kan je helpen? Wat heb je nodig om nieuw gedrag in te kunnen zetten?
• Luisteren naar je hart: wat ga je de volgende keer anders doen? Wat vertellen jouw waarden wat voor jou de juiste keuze is? Waarvoor ben je bereid de consequenties te dragen, omdat je trouw wilt blijven aan jezelf? Een keuze maken vanuit je hart verdient tijd en aandacht. Zoek de weg naar binnen. Ga even stilstaan en voel wat voor jou de beste keuze is. Elke keuze is goed, zolang het maar jouw keuze is.
• Doen: Gewoon doen. Wees trots op elke stap die je in de arena durft te zetten. Je mag steeds weer oefenen, ook al val je soms terug in je oude patroon. Net zo lang tot jij je comfortabel voelt in deze positie. Wees je eigen supporter.

Verantwoordelijkheid nemen gaat niet over wat je wordt aangedaan of hoe de omstandigheden zijn. Het gaat over hoe je omgaat met wat er is. Met de omstandigheden waar je mee te maken krijgt. Als je regelmatig de arena instapt vergroot je je zelfvertrouwen. En verklein je je gevoel van onmacht. Je laat zien wie je werkelijk bent en waar je voor staat. Het geeft je het gevoel van vrijheid. Je maakt gebruik van je vermogen om te reageren op een situatie door je vrije wil te gebruiken. Want je hebt altijd de keuze. HELD!

The man in the arena
It is not the critic who counts;
Not de man who points out how the strong man stumbles
Or where the doer of deeds could have done them better
The credits belongs to the man who is actually in the arena,
Whose face is marred by dust and sweat and blood;
Who strives valiantly;
Who errs, who comes short again and again,
Because there is no effort without error and shortcoming;
But who does actually strive to do the deeds;
Who knows great enthusiasms, the great devotions;
Who spends himself in a worthy cause;
Who at the best knows in the end the triumph of high achievement,
And who at the worst, if he fails, at least fail while daring greatly,
So that his place shall never be with those cold
And timid souls who neither know victory nor defeat
Theodore Roosevelt

Inschrijven nieuwsbrief: